Επισκόπηση Τύπου 29/10 – Η χώρα της βιτρίνας: Παρελάσεις & drones όταν η Ευρώπη δίνει… φτερά στην Άγκυρα

Η Ελλάδα ξύπνησε την επομένη μιας παρέλασης που θύμιζε περισσότερο παρουσίαση startup του Υπουργείου Άμυνας: drones, πυραυλικά συστήματα, νέα branding της αποτροπής με τίτλο “Ασπίδα του Αχιλλέα”. Η κυβέρνηση επιμένει πως η εικόνα ισχύος είναι το νέο κοινωνικό κεφάλαιο. Κι όμως, πίσω από τα χειροκροτήματα και τα hashtags της εθνικής υπερηφάνειας, η ουσία παραμένει παλιά: πώς μετριέται η αποτελεσματικότητα ενός κράτους που αγοράζει πανάκριβα συστήματα, αλλά δεν έχει ακόμη σύστημα.

Ο εορτασμός της 28ης Οκτωβρίου λειτούργησε ως μικρογραφία του τρόπου που πολιτεύεται η χώρα: ένα μείγμα τεχνολογικού ενθουσιασμού, συμβολικού πατριωτισμού και διαχειριστικής ρουτίνας. Η εικόνα ήταν όμορφη, αλλά η παραγωγική μηχανή παραμένει στάσιμη. Η «ισχύς» στο στρατιωτικό επίπεδο δεν συνοδεύεται από «ισχύ» στη διοίκηση, στη βιομηχανία ή στη γνώση. Η κοινωνία θέλει να πιστέψει ότι το κράτος μπορεί να εκτελέσει, να προβλέψει, να προστατεύσει. Αλλά το κράτος παραμένει γραφείο με υπολογιστή δεκαετίας και Wi-Fi που πέφτει.

Τα παραπολιτικά της ημέρας, όπως τα καταγράφουν οι εφημερίδες, μοιάζουν με ημερολόγιο μιας πολιτείας που αγαπά τα σύμβολα και φοβάται τη λεπτομέρεια. Η Εστία αναζητά την ιστορική «αμέλεια» που μας άφησε εκτός του κονσόρτιουμ των Eurofighter, σαν να ξαναγράφει το έπος της χαμένης βιομηχανικής ευκαιρίας. Ο Ελεύθερος Τύπος ανακηρύσσει θρίαμβο τεχνολογίας στους αιθέρες, η Δημοκρατία φοβάται τον “προδότη Ευρωπαίο”, ενώ η Ναυτεμπορική ψύχραιμα υπενθυμίζει πως η οικονομία παραμένει υπό το βάρος του δημογραφικού και της χαμηλής παραγωγικότητας. Όλοι, με τον τρόπο τους, περιγράφουν το ίδιο πράγμα: μια χώρα που κερδίζει χρόνο, όχι ακόμη πλεονέκτημα.

Στον οικονομικό τομέα, η πρόωρη αποπληρωμή του GLF (5,29 δισ.) προσφέρει ωραία νούμερα και πρόχειρα headlines περί «τέλους εποχής μνημονίων». Όμως το πραγματικό νόημα δεν είναι λογιστικό, είναι πολιτισμικό: μπορεί η Ελλάδα να χρησιμοποιήσει τη δημοσιονομική της αναπνοή για να επενδύσει σε κάτι που δεν φαίνεται σε ποσοστά, στην παραγωγικότητα, στην αξιοπιστία θεσμών, στη διαχείριση γνώσης; Ή θα αναπαράγει τον κύκλο «ελάφρυνση, παροχή,στασιμότητα»;

Η αντιπολίτευση, αντί να επαναδιατυπώσει το κοινωνικό συμβόλαιο, καταγράφει τα γεγονότα σαν σχολιαστής: «Δίνετε παροχές, άρα κάτι κρύβετε». Ο ρόλος της παραμένει αντιπολιτευτικός, όχι παραγωγικός, χωρίς να αρθρώνει μια εναλλακτική πρόταση για το πώς το κράτος μπορεί να γίνει αποτελεσματικότερο και όχι απλώς δικαιότερο.

Διεθνώς, η συμφωνία Τουρκίας–Eurofighter δείχνει ότι η Ευρώπη ξαναγράφει τον χάρτη της ασφάλειας χωρίς να περιμένει την Αθήνα. Η Ελλάδα έχει κερδίσει επενδυτική βαθμίδα αλλά χάνει βιομηχανική βαθμίδα: δεν κατασκευάζει, απλώς καταναλώνει ευρωπαϊκή τεχνολογία. Κι ενώ στην Αθήνα μετρούν μονάδες Rafale, στο Βερολίνο μετρούν ροές κεφαλαίου. Η «ισχύς» μεταφράζεται σε διανοητικό πλεονέκτημα, όχι μόνο στρατιωτικό.

Η ατμόσφαιρα των δημοσιευμάτων αποπνέει έναν ήπιο εφησυχασμό. Ο τόνος είναι αυτός της χώρας που αισθάνεται ασφαλής επειδή βλέπει φώτα στη βιτρίνα, ενώ στο εργαστήριο καμία λάμπα δεν καίει. Η πολιτική κουλτούρα εξακολουθεί να μετρά επιτυχία με βάση το θέαμα της παρέλασης, όχι την ικανότητα διαχείρισης κρίσεων, φυσικών καταστροφών, δημόσιας διοίκησης ή βιομηχανικής βάσης.

Η Ελλάδα ζει ξανά την αντίφαση της αφηγηματικής οικονομίας: αφηγείται την πρόοδό της πιο πειστικά απ’ όσο την υλοποιεί. Το κράτος βελτιώνεται, αλλά η κοινωνία δεν νιώθει ασφαλής. Το ΑΕΠ αυξάνεται, αλλά οι νέοι φεύγουν. Οι δείκτες αναβαθμίζονται, αλλά τα νοσοκομεία μένουν στα όρια. Όλα πάνε λίγο καλύτερα και ταυτόχρονα λίγο χειρότερα, ένα ελληνικό παράδοξο που δεν λύνεται με φωνές, μόνο με επιμονή στη λεπτομέρεια και πίστη στη μικρή πρόοδο.

Η σημερινή πολιτική σκηνή θυμίζει εργοστάσιο που ξαναπήρε μπρος αλλά δουλεύει ακόμα στο ρεύμα της γεννήτριας. Η κυβέρνηση επενδύει στο αφήγημα ισχύος και σταθερότητας, η αντιπολίτευση ψάχνει ακόμη σε ποια πρίζα να συνδεθεί. Κι η κοινωνία, ανακουφισμένη αλλά άγρυπνη, παρακολουθεί τη βιτρίνα, ελπίζοντας κάποια στιγμή να ανοίξει η πίσω πόρτα, εκεί όπου κατασκευάζεται το πραγματικό προϊόν: η εμπιστοσύνη.

Πολιτική-Οικονομική-Διεθνής Ανάλυση

1) Παρελάσεις 28ης Οκτωβρίου – Επιδείξη ισχύος και νέο οπλοστάσιο

Κεντρικός άξονας στα περισσότερα φύλλα η τελετή στη Θεσσαλονίκη, με σαφές μήνυμα ενότητας/ανάτασης και την επίδειξη νέων συστημάτων: UAV Orbiter, Spike NLOS, «Ασπίδα του Αχιλλέα», «Κένταυρος» κ.ά. Το POLITICAL δίνει front με έμφαση στο πολιτικό και συμβολικό αποτύπωμα των παρελάσεων, ενώ στο εσωτερικό ρεπορτάζ αναδεικνύεται η «νέα εποχή» των ΕΔ. Παρόμοια γραμμή και στον Ελεύθερο Τύπο, με καταγραφή 16 νέων συστημάτων που «έκλεψαν» την παρέλαση παρουσία ΠτΔ και Πρωθυπουργού. Συναισθηματικά: υπερηφάνεια και αίσθηση αποκατάστασης αποτρεπτικής ικανότητας. Πολιτικό υποκείμενο: Κυβέρνηση/ΥΠΕΘΑ. Πιθανές συνέπειες: ενίσχυση του κυβερνητικού αφηγήματος περί ασφάλειας· πίεση στην αντιπολίτευση για συνεκτική πρόταση άμυνας–βιομηχανικής βάσης.

2) Η Τουρκία «κλειδώνει» Eurofighter – ευρωπαϊκή κανονικοποίηση της Άγκυρας;

Η θεματική διατρέχει Εστία, Καθημερινή, Δημοκρατία, Μανιφέστο: συμφωνία για 20 Eurofighter (με πολιτικό βάρος πέραν του αμιγώς στρατιωτικού), συμμετοχή των τεσσάρων ευρωπαϊκών χωρών του κονσόρτιουμ και αφήγημα ότι ανοίγει «κύρια είσοδος» της Άγκυρας σε ευρωπαϊκές δομές άμυνας (SAFE). Η Εστία προσδίδει αιχμή για παλαιές ελληνικές παραλείψεις (μη συμμετοχή στο κονσόρτιουμ), ενώ η Καθημερινή στέκεται στις διπλωματικές προεκτάσεις. Η Δημοκρατία δίνει και νούμερα (8 δισ. λίρες) και πολιτικό timing (Στάρμερ–Ερντογάν), ενώ καταγράφονται και σενάρια μεταχειρισμένων Eurofighter από Κατάρ/Ομάν με «ρήτρα» άδειας του κονσόρτιουμ. Συναισθηματικά: ανησυχία/αγανάκτηση για ευρωπαϊκή στάση· αίσθηση ρεαλπολιτίκ. Πολιτικό υποκείμενο: ΕΕ/ΗΒ–Τουρκία, ελληνική διπλωματία. Συνέπειες: επαναχάραξη ατζέντας εξοπλισμών–συμμαχιών, ανάγκη ελληνικών «αντιστάθμισαν» στο πεδίο διπλωματίας/βιομηχανίας.

3) Δημόσιο χρέος – Πρόωρη αποπληρωμή GLF και «χώρος» για μέτρα

Ρεπορτάζ POLITICAL: ο ΟΔΔΗΧ αποπληρώνει εντός Δεκεμβρίου 5,29 δισ. από το πρώτο μνημόνιο (GLF), με καθαρή μείωση χρέους περί το 2,2% ΑΕΠ και εξοικονόμηση τόκων ~150 εκατ. στην 12ετία. Το framing ανοίγει διάδρομο για «παροχές» – πολιτικά θα συζητηθεί έντονα αίφνης μετεγκατάσταση πόρων σε κοινωνικά/φορολογικά μέτρα, αλλά και η κατηγορία της «προεκλογικής ευκολίας». Συναισθηματικά: συγκρατημένη ανακούφιση. Υποκείμενο: Κυβέρνηση–ΥΠΟΙΚ–ΟΔΔΗΧ. Συνέπειες: δημοσιονομικό «μαξιλάρι» για στοχευμένα μέτρα, αλλά και κίνδυνος εφησυχασμού.

4) «Μαραθώνιος σύγκλισης» – Οι τέσσερις οίκοι στη «Ναυτεμπορική»

Αποκλειστικά σχόλια S&P, Fitch, DBRS, Moody’s: η σταθερότητα έχει κερδηθεί (επενδυτική βαθμίδα, δημοσιονομική πειθαρχία, αποκλιμάκωση χρέους), αλλά η βιώσιμη σύγκλιση σκοντάφτει σε παραγωγικότητα, δημογραφικό, εξωτερικά ελλείμματα, brain drain, χαμηλή αποταμίευση. Κλειδί: «σημαντική και παρατεταμένη επιτάχυνση παραγωγικότητας». Συναισθηματικά: ρεαλισμός/συγκράτηση. Υποκείμενο: οικονομική διακυβέρνηση/Μεταρρυθμίσεις. Συνέπειες: προτεραιότητα σε ανθρώπινο κεφάλαιο–ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ–αποταμιευτική κουλτούρα· πιθανές πολιτικές τριβές για την ταχύτητα εφαρμογής.

5) Διεθνές – Μέση Ανατολή / Δυτική Όχθη

Η Εστία προβάλλει ένταση στην Ουάσιγκτον μετά από ισραηλινές κινήσεις για Ιουδαία–Σαμάρεια (ορίζοντας προσάρτησης), δείχνοντας γεωπολιτική μετατόπιση που επηρεάζει ενεργειακά/ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο. Συναισθηματικά: ανησυχία για κλιμάκωση· πολιτικά: πίεση σε Αθήνα να ισορροπήσει σε ΕΕ–ΗΠΑ–Ισραήλ–αραβικό κόσμο. Συνέπειες: επανεξέταση ρητορικής και προτεραιοτήτων στο ΥΠΕΞ.

Τι μας διαφεύγει

1. Η βιομηχανική διάσταση της άμυνας: πέρα από την επίδειξη, πόσο «βαθιά» θα πάει η εγχώρια συμπαραγωγή/συντήρηση/R&D; (Κρίσιμο για αποτύπωμα ΑΕΠ–εξαγωγές.)
2. Η «ευρωπαϊκή γραμμή» για την Τουρκία: βλέπουμε τετελεσμένα (Eurofighter). Πού πατά η ελληνική αντιπρόταση στα όργανα της ΕΕ/ΝΑΤΟ;
3. Σύγκλιση και δημογραφικό: λείπουν σκληρά νούμερα για στοχεύσεις επιστροφής ταλέντου/τεκνοποίησης/παραγωγικότητας ανά κλάδο.

Τι προμηνύεται

• Εξωτερικά: αναβάθμιση τουρκικής αεροπορίας → «τρέχουσα» ανάγκη ελληνικής διπλωματικής κινητικότητας σε Βερολίνο/Ρώμη/Μαδρίτη και αξιοποίηση αμερικανικών αξόνων.
• Εσωτερικά: πολιτική συζήτηση για αξιοποίηση «χώρου» από την αποπληρωμή GLF· πιθανό πακέτο ελαφρύνσεων/στοχευμένων ενισχύσεων με ορίζοντα 2026.
• Οικονομία: μεταρρυθμιστικό «σκληρό καλοκαίρι/φθινόπωρο» 2026 για να μεταφραστεί η σταθερότητα σε παραγωγικότητα.

Παραπολιτικά – Οικονομικά – Διεθνή (29/10/2025)

Παραπολιτικά: πώς «σκηνοθετήθηκε» η ημέρα

• Εικόνα ισχύος & message discipline. Ο Ελεύθερος Τύπος «ανεβάζει» αποτροπή, υποστηρίζοντας ότι η Τουρκία «έπεσε» στα Eurofighter επειδή δεν πήρε F-35 και ότι οι προβλέψεις για εκτρόπα διαψεύστηκαν· η κυβερνητική αφήγηση παρουσιάζεται συνεκτική και ψύχραιμη.
• Συναισθηματική κλιμάκωση. Το Μακελειό φορτίζει το κλίμα με «πισώπλατη μαχαιριά» από Αγγλογερμανούς λόγω Eurofighter, κλασικό frame αγανάκτησης που παράγει ένταση, όχι δεδομένα.
• Θεσμικό παρασκήνιο. Η Εστία εστιάζει στη «μεγάλη εικόνα» του SAFE και αποδίδει ιστορικές ευθύνες για τη μη συμμετοχή της Ελλάδας στην κοινοπραξία Eurofighter, μεταφέροντας τη συζήτηση από το στιγμιαίο επεισόδιο στη διαχρονική στρατηγική.

Οικονομικά: ανάμεσα σε «δημοσιονομικό χώρο» και δύσκολη σύγκλιση

• GLF & πολιτικός διάδρομος. Ο ΟΔΔΗΧ προχωρά σε πρόωρη αποπληρωμή 5,29 δισ. από το GLF εντός Δεκεμβρίου—μείωση χρέους ~2,2% ΑΕΠ και εξοικονόμηση τόκων ~150 εκατ. στη 12ετία. Το POLITICAL «μεταφράζει» την κίνηση ως άνοιγμα για στοχευμένες παρεμβάσεις/παροχές.
• Οι 4 οίκοι, το «εμπόδιο» της παραγωγικότητας. Στη Ναυτεμπορική οι S&P, Fitch, DBRS, Moody’s συμφωνούν: σταθερότητα ναι, αλλά η βιώσιμη σύγκλιση περνά από παραγωγικότητα, δημογραφικό, εξωτερικά ελλείμματα, brain drain, χαμηλή αποταμίευση—απαιτείται παρατεταμένη αύξηση παραγωγικότητας.
• Κοινωνικό υπόβαθρο: Η Καθημερινή θυμίζει πίεση κόστους ζωής: 35,5% του εισοδήματος «φεύγει» στη στέγαση—η σύγκλιση θα κριθεί και στο «νοικοκυριό».

Διεθνή: Eurofighter, SAFE και Μέση Ανατολή

• Η συμφωνία Eurofighter για την Τουρκία. Η Καθημερινή αναλύει «μυστικά» της συμφωνίας (περί 9,2 δισ.), πολιτικές προεκτάσεις, και το ενδεχόμενο μεταχειρισμένων από Κατάρ/Ομάν που απαιτούν άδεια του κονσόρτιουμ.
• Ευρωπαϊκή «κανονικοποίηση» της Άγκυρας. Η Εστία το τοποθετεί ως «κύρια είσοδο» της Τουρκίας στο SAFE, με ρόλο Λονδίνου–Βερολίνου–Ρώμης–Μαδρίτης.
• Ελληνική αποτροπή/χρονισμός. Ελεύθερος Τύπος και Απογευματινή αντισταθμίζουν την ανησυχία: οι παραλαβές της Τουρκίας πάνε προς 2030, ενώ η Ελλάδα θα έχει Rafale, F-16 Viper και F-35, άρα «παράθυρο» υπεροχής.
• Δυτική Όχθη. Η Εστία μιλά για «πανικό» στην Ουάσιγκτον έπειτα από διαδικασίες προσάρτησης—προειδοποίηση για κλιμάκωση με απόνερα σε ασφάλεια/ενέργεια Ανατολικής Μεσογείου.

Συγκριτική αποτίμηση ύφους

• Καθημερινή: ρεαλιστική ανάλυση εξοπλιστικού «ταγκό» με γεωπολιτικές επιπτώσεις.
• Εστία: «μεγάλη εικόνα» (SAFE, ΕΕ) + εσωτερικές ευθύνες για χαμένες θέσεις.
• Ναυτεμπορική: τεχνοκρατική φωνή–«ψυχρή» για τη σύγκλιση.
• POLITICAL: πολιτική οικονομία του χρέους/παροχών.
• Ελεύθερος Τύπος/Απογευματινή: αποφόρτιση μέσω αποτροπής/χρονισμού.
• Μακελειό: δραματοποιημένη αφήγηση «προδοσίας συμμάχων».

Τι μας διαφεύγει

1. Βάθος βιομηχανικής συνεργασίας: ποια εγχώρια προστιθέμενη αξία (MRO, υποσυστήματα, R&D) μπορεί να «δέσει» τώρα; Τα ρεπορτάζ μένουν κυρίως στο γεωπολιτικό επίπεδο.
2. Ελληνική γραμμή στην ΕΕ για τουρκική κανονικοποίηση: πέρα από επισημάνσεις, ποιο πρακτικό σχέδιο επιρροής σε Βερολίνο–Ρώμη–Μαδρίτη;
3. Σύγκλιση με κοινωνική κόπωση: χωρίς «κοινωνικό εξισορροπητή», η πίεση στέγασης/εισοδήματος ακυρώνει την πρόοδο αξιοπιστίας.

Τι προμηνύεται

• Διπλωματική επιτάχυνση: Αθήνα σε στοχευμένες επαφές με πρωτεύουσες του κονσόρτιουμ· το «είδος» και το timing των τουρκικών Eurofighter θα κρίνουν το εύρος του ελληνικού «παραθύρου».
• Εσωτερική ατζέντα: συζήτηση για αξιοποίηση του «χώρου» από GLF σε στοχευμένα μέτρα με ομπρέλα αξιοπιστίας προς τους οίκους.
• Περιφερειακή ασφάλεια: κίνδυνος κλιμάκωσης στη Δυτική Όχθη με επιπτώσεις σε ενέργεια/τιμές· ανάγκη λεπτών ισορροπιών ΕΕ–ΗΠΑ–Ισραήλ–αραβικού κόσμου.